Todos hemos leído alguna vez algo de Agatha Cristhie. Y si no es por sus novelas, al menos la conoceremos por las películas o series de televisión basadas en ellas. Sin duda, no son obras maestras de la literatura, tal vez ni siquiera del género. Pero el club de los detectives de estirpe literaria no sería el mismo sin investigadores tan originales como Hercules Poirot y miss Marple. Y tampoco tantísimos aficionados habría pasado buenos ratos teniendo en sus manos una "novela negra". Hoy presentamos una obra peculiar dentro de la trayectoria de Agatha Christhie. Un drama que seguramente está en el libro de los records porque es el único que no ha dejado de representarse ni un sólo día desde su estreno en Londres en 1952. Y lleva ya más de 25.000 representaciones. El argumento es un clásico del género: una mansión cerrada y aislada y un crimen del que todos los personajes son sospechosos. Con un final sorprendente. Espero que lo disfrutéis porque para eso es la literatura, tanto la más selecta como la popular. La una sin la otra no pueden existir.

Haikus de Cuba 1

Estes versiños están dedicados á miña amiga Margarita, que deixou a súa casa da Habana hai case 50. E mais nunca alí tornou. Estou segura de que aínda a leva na memoria mais profunda do corazón. A ver se consigo colgar a     foto que lle saquei á rúa Egido (agora se chama avenida Bélgica).Vai por ti, Margarita:

Habana (A Margarita)

Lúa de prata

chouta polos tellados

e ronronea.

E ronronea

movendo a súa cola

a lúa bébeda.

A lúa bébeda

que chora cando escoita

as voces negras.

As voces negras

resoan polos cantos

de toda a vila.

De toda a vila

van chegando lembranzas

 de Margarita.

De Margarita,

que soñaba gardenias

 dende Galicia.

Dende Galicia

visitarei o Egido

coa sombra dela

Coa sombra dela

paseo polas rúas

da Habana vella…

…Da Habana vella,

pintada cos sorrisos

 da nova Habana.

A nova Habana

durmindo ao sol de día,

viva na noite.

Viva na noite,

polos balcóns enreda

lúa de prata.

Eureka! Din feito, aínda que o resultado non sexa espectacular e teña un pouco de trampa (porque a lúa chea tocoume en Santiago, pero de noites todas as postais das cidades son parecidas)

Vai de haikus outra vez.

Pois parece ser que, como Maxi, chegado o momento entrou na "fase pedra", do mesmo xeito eu estou entrando na "fase haiku". Espero parar a tempo, antes que como ela, empece a non ver outra cousa e acabe dexenerando en vomitonas ate que se me dea de volta o estómago literario e xa non quede mais que facer.

Ben, recoñezamos que é unha forma doada de xogar con imaxes e palabras. E moi aberta. Co gallo do San Xoán, querendo poñerme a escribir calquera cousiña que se parecera a un esconxuro contras as meigas que inzan o país por terra, mar e aire,empezaron a saírme haikus como pedriñas. E, como soltos non me convencían, pois alá fun a enfialos. Parecía que tivesen imán os uns cos outros: saiu de seu. Podían encadearse por adiante, por atrás, por arriba, por abaixo, por activa e por pasiva. Resultou divertido. Así que os poño aquí non só por ti, salamandrágora, senón por ver se hai alguén que se anima a continuar a cadea. Pero non como estas que estamos afeitos a recibir, pelotas que van rebotando en vinte mil tellados e sementando sorrisos e ameazas ...Mais ben como bola de neve que medra e medra. E acaba estoupando en vinte mil fragmentos. Anacos que poderían ser balíns pero é mellor que se convirtan nos cubitos para refrescar o verán.
My only & enough, vai por ti,  (and I?m waiting for your help)

HAIKUS ENCADEADOS POR SAN XOAN

Crepita o mar

escribindo na area…

Noite de San Xoán!

Noite de San Xoán.

Loita a auga co lume.

Quen vencerá?

Quen vencerá

se o corazón da terra

bule no mar?

Bule no mar

a bolboreta lúa.

Choutan estrelas.

Choutan estrelas

polo medio das ondas

na noite meiga.

Na noite meiga,

como flores de sangue

as cacharelas.

As cacharelas

agariman con fume,

bican  con lapas.

Bican con lapas

vagalumes axóuxeres,

xogan con lume.

Xogar con lume,

como xogan os demos,

e o mesmo Deus.

Obradoiro de Haikus

Esta é a creación colectiva de 4º da ESA, despois dunha sesión de proba. Aínda que se trataba de conectar coa exposición de Pepe Galán, a través de palabras como auga, ferro, fume, mar, vida, verso,a cada quen sempre lle pode o que leva dentro e debemos recoñecer que a alma colectiva deste 4º da ESA é mais ben romántica e por ese lado desborda as regras. Somos así, que lle imos facer...!

O mar que brilla

baixo o ceo estrelado

de longas noites.

O fume negro

estende a súa esteira

durante o día.

Loucura lenta,

que remate contigo,

contigo empece.

A vida soa

fica neste momento

para ser eterna.

A vida mírame

na beira do camiño

volver sen ti.

Os mares azuis

esténdense cruentos

coas súas  vidas.

A vida sen ti

non a podo vivir…

Mátame xa!

A vida miña

non vai seguir sen ti,

é só un lamento.

A voz do mar

no canto perigoso

ficou atrás.

Tremer de medo

neste día escuro

mirando nada.

Versos escuros

tales como os teus ollos:

a mar de noite.

Ferro e cristal

xa na mar non se ven.

Lonxe quedaron.

 Verso non escrito,

mais tantas veces lido

sempre na alma.

Azul o mar

brilla sobre a area

no claro día.

As chemineas

contra o ceo azul

botaban fume.

Pozo de ferro,

esquecido na historia,

escuro e frío.

Son verdes bosques,

e azuis mares vivos.

Desertos, nada.

Triste choraba

o arume do monte

de non ver auga.

Nesta mañá

quente de primavera

pousan os páxaros.

Olor a verán

e morriña no aire…

tarda en chegar!

As pedras falsas

que están botando ao mar.

Desexos rotos

Fume voando

coma un inmenso corvo.

Sempre mais.

Auga berrando

e axitando cadeas.

Quer liberdade.

O mellor verso,

entre a risa e a rabia

fica atrapado.

O mar verdoso

faise azul nos teus ollos,

e ás veces gris.

A túa vida,

coa miña, coa deles,

é a nosa vida

Continuamos cos haikus

Non sei se xa o dixen. O haiku é un subxénero da lírica xaponesa que os autores de principios do século XX puxeron de modo. Son micropoemas formados por 3 versos de medida 5/7/5, como os bordóns das seguidillas, só que estes non precisan ningún tipo de rima. Os haikus canónicos son apuntes que reflexan observacións dalgún detalle significativo da natureza que chama a atención porque algún motivo, especialmente a presencia de contrastes. Por iso baséase nunha linguaxe sinxela e esencial: verbos en presente (ou ausencia deles) sustantivos, escasez de adxectivos; algunha imaxe, algunha repetición, algunha antítese. E pouco mais. Imaxinación e emotividade están moi contidas. Por iso é bastante fácil saírse destas regras. Pero non importa. O caso é ter un pequeno pulo para poñer en marcha o mecanismo creativo que todos levamos dentro, ás veces case intacto desde a infancia ou mesmo sen estrear.  E se pode dar pé á colaboración de todos, moito mellor. Eis algunha mostra para empezar

  

Caen as augas

sobre a terra reseca.

Florece a herba.

            …..

Caen as augas.

E  as pingotas  afogan

os fracos vermes.

            …..

Mensaxe muda

dentro dunha botella.

Palabras presas.

            ……

Papel en branco.

 Como noiva veada

está á espera.

………………

Timbre na tarde.

Espertar de paxaros

de mesa en mesa.

            …..

Lúa rebelde

medra detrás da Torre.

Quere ser sol.

            …..

Nube doente.

Está preñada de auga

e só da luz.

…………

Vento nordés.

As roseiras sen rosas

tremen e choran

Cumprindo a miña promesa

O obradoiro de haikus naceu da conxunción de varios acontecimentos interrelacionados: a semana das letras galegas, unha consulta sobre o tema dunha colega que finalmente me pasou o material e o feito de contar nas miñas clases de adultos cun alumno que é ademais un coñecido escultor que traballa con ferro e outros materiais para facer grandes artefactos  simbólicos, os cales cobran sentido en diálogo coa paisaxe onde se instalan, como efectivamente puiden comprobar no Parque da Torre e na baixada ao Portiño. A suxerencia da dirección aproveitou o seu paso polo centro para facer unha "intervención" ubicando nos vestíbulos algúns deles e completalos con algunha instalación na que tamén puidesen colaborar os seus compañeiros. A idea era facer un xeito de exercicio interdisciplinar ou interxeneracional que puidese implicar  tamén a outros compañeiros e profes na reflexión sobre o que significa o coñecemento e a súa comunicación ou trasvase. Cousa que, teño que decilo, só a medias se conseguiu, pero había que intentalo.
E eu decidín facelo, aportando a esas imaxes "que valen por mil palabras", outras palabras capaces de aportar miles de imaxes. Ou sexa a poesía, que non me é allea, case desde que sei falar. Penso que unha maneira boa de iniciarse na creación poética é botarlle unha ollada ao mundo do haiku. Certo que son mais dificeis do que parecen. Facer un bon haiku costa. Pero facer entre todos algunha cousiña decente que se lle pareza é mais sinxelo. Ou iso creía...
Á vista dos resultados decidín que podía publicalos caseiramente co nome de case haikus. Sí, porque ao que non lle falta unha cousa lle sobra outra, incluidos os que elabourou como mostra esta profesora. Comezarei por eles.

xa non me acordo de nada, porca miseria

Puf! Mais dun mes sen meter nada. Non pode ser. Teño que pensar en utilizar o blog para o que o abrín, como apoiio ao blog da biblioteca. Prometo solemnemente que a próxima vez non tardarei tanto e que meterei algún "case haiku" do escasamente exitoso obradoiro que tentei facer hai un par de semanas cos meus alumnos da ESA.